Amylaza trzustkowa

Lekarz może zalecić badanie krwi w celu sprawdzenia poziomu enzymu, gdy u pacjenta występuje: 

• silny, nagły ból w górnej części brzucha, który może promieniować do pleców,
• nudności,
• wymioty,
• gorączka,
• bolesność brzucha przy dotyku,
• zmniejszenie apetytu.

Pobranie materiału do badania poziomu amylazy trzustkowej z krwi należy do typowych procedur. Polega na pobraniu próbki krwi z żyły w zgięciu łokciowym. Pacjent powinien być na czczo — czyli unikać spożywania posiłków przez co najmniej 8 godzin przed badaniem. Następnie pobrana krew jest analizowana w laboratorium, gdzie określany jest poziom amylazy. Wyniki są dostępne w ciągu kilku dni.

Pacjent powinien pamiętać, aby co najmniej dobę przed badaniem nie spożywać alkoholu. Należy unikać leków wiążących wapń oraz środków zawierających cytryniany lub szczawiany. Warto także zgłosić lekarzowi przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, ponieważ mogą wpłynąć na wynik oznaczenia.

Najczęstszym przypadkiem podwyższonego poziomu amylazy trzustkowej będzie ostre zapalenie trzustki. Można je łatwo odróżnić od innych schorzeń, ponieważ poziom enzymu wzrasta wtedy kilkakrotnie powyżej normy i w bardzo szybkim tempie (2-12 h od wystąpienia objawów). Wysokie stężenie utrzymuje się na podwyższonym poziomie przez kilka dni. 

Wysoki poziom amylazy we krwi może wskazywać również na przewlekłe zapalenie trzustki, kamicę żółciową (kiedy kamienie blokują przepływ żółci przez przewody), niedrożność jelit lub ich perforację. Podwyższoną wartość enzymu obserwujemy także w przypadku chorób ślinianek — jednak będzie to świadczyło o zaburzeniu wydzielania amylazy ślinowej, a nie trzustkowej. 

Należy pamiętać, aby wyniki zawsze były poddane interpretacji lekarza. Może być konieczne wykonanie dalszej diagnostyki.

Niski poziom amylazy trzustkowej występuje stosunkowo rzadko. Dzieje się tak najczęściej w przypadku ciężkiego uszkodzenia trzustki. Narząd nie jest wtedy w stanie produkować enzymu w ilości wystarczającej do prawidłowego funkcjonowania. 

Powodem takiego stanu może być przewlekłe zapalenie trzustki, ponieważ schorzenie prowadzi do stopniowej degeneracji tkanek narządu. Stężenie amylazy poniżej zalecanych wartości obserwuje się  także u pacjentów z  mukowiscydozą — choroba zaburza funkcjonowanie narządów wydzielających enzymy, w tym także trzustki.