Haptoglobina

Haptoglobina to białko wytwarzane przez wątrobę, które pełni ważną funkcję w naszym organizmie. Jego głównym zadaniem jest „współpraca” z hemoglobiną, białkiem zawartym w czerwonych krwinkach, które odpowiada za transport tlenu. W sytuacji, gdy krwinki czerwone się rozpadają, hemoglobina zostaje uwolniona do krwi, co może być niebezpieczne dla organizmu. Haptoglobina „zatrzymuje” tę wolną hemoglobinę, tworząc z nią kompleks, który następnie jest usuwany przez wątrobę.

W normalnych warunkach hemoglobina znajduje się wewnątrz zdrowych krwinek czerwonych. Problem pojawia się, gdy dochodzi do ich rozpadu – wówczas poziom haptoglobiny we krwi może się zmieniać, ponieważ jej zadaniem jest zneutralizowanie skutków tego procesu.

Badanie poziomu haptoglobiny jest zalecane, gdy lekarz podejrzewa, że w organizmie dochodzi do nadmiernego rozpadu czerwonych krwinek, czyli hemolizy. To zjawisko może prowadzić do niedokrwistości hemolitycznej – stanu, w którym liczba zdrowych czerwonych krwinek jest zbyt mała, by prawidłowo transportować tlen.

Najczęstsze objawy, które mogą sugerować konieczność wykonania badania haptoglobiny, to:

• bladość skóry,
• osłabienie i zmęczenie,
• żółtaczka (czyli zażółcenie skóry i oczu),
• ciemny mocz.

Wykonanie tego testu jest również ważne w sytuacjach, kiedy lekarz podejrzewa, że proces hemolizy mógł zostać wywołany przez inne czynniki, np.:

• reakcje autoimmunologiczne (gdzie organizm atakuje własne czerwone krwinki),
• przetoczenie krwi, które wywołuje reakcję immunologiczną,
• niektóre leki, które mogą prowadzić do zniszczenia erytrocytów,
• zastosowanie sztucznych zastawek serca, które mogą mechanicznie uszkadzać czerwone krwinki.

W takich przypadkach badanie haptoglobiny może pomóc w postawieniu diagnozy.

Badanie haptoglobiny polega na pobraniu próbki krwi, najczęściej z żyły łokciowej. Proces ten jest szybki i mało bolesny, a pacjent nie musi się specjalnie przygotowywać. Można je wykonać o dowolnej porze dnia, ponieważ badanie nie wymaga bycia na czczo. Jednak ważne jest, aby poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą wpłynąć na wynik badania.

Po pobraniu próbki, krew trafia do laboratorium, gdzie zostaje poddana analizie. Wynik badania jest zazwyczaj dostępny po kilku dniach roboczych. Warto pamiętać, że wynik powinien być omówiony z lekarzem, który na jego podstawie dobierze dalszą diagnostykę lub leczenie.

Wyniki badania haptoglobiny mogą wskazywać na różne stany zdrowotne, w zależności od poziomu tego białka we krwi.

Obniżony poziom haptoglobiny

Obniżony poziom haptoglobiny najczęściej wskazuje na obecność niedokrwistości hemolitycznej. W tym przypadku czerwone krwinki rozpadają się szybciej, niż organizm jest w stanie je zastąpić, co prowadzi do spadku stężenia haptoglobiny. Warto dodać, że to badanie jest często wykonywane razem z innymi testami, np. badaniem liczby retykulocytów (młodych krwinek czerwonych), które pomagają określić stopień nasilenia hemolizy.

Wysoki poziom haptoglobiny

Wysoki poziom haptoglobiny  może wskazywać na procesy zapalne w organizmie – infekcje bakteryjne, choroby reumatyczne, a także zawał serca. Haptoglobina jest białkiem ostrej fazy, co oznacza, że jej poziom wzrasta w odpowiedzi na stan zapalny. Dlatego przy podwyższonym poziomie haptoglobiny należy zwrócić uwagę na inne objawy i przeprowadzić dodatkową diagnostykę, aby określić, co dokładnie jest przyczyną tego stanu.

Prawidłowy poziom haptoglobiny

Prawidłowy poziom haptoglobiny może sugerować, że proces hemolizy nie zachodzi w organizmie lub jest na bardzo wczesnym etapie. Jeśli poziom haptoglobiny jest w normie, a liczba czerwonych krwinek i hemoglobiny pozostaje na właściwym poziomie, możliwe, że niedokrwistość ma inne podłoże, niezwiązane z rozpadem erytrocytów.

Poziom haptoglobiny może także być obniżony w przypadku chorób wątroby, które wpływają na jej produkcję, oraz w stanach związanych z dużą utratą krwi.