SHBG

Białko wiążące hormony płciowe (SHBG — z ang. Sex Hormone Binding Globulin) to globulina odpowiedzialna za wiązanie i transport androgenów oraz estrogenów. Reguluje ich dostępność dla tkanek.SHBG jest głównie syntetyzowane w wątrobie, która stanowi jego główne źródło w organizmie. Dodatkowo u kobiet w endometrium, jajowodach, gruczole sutkowym, natomiast u mężczyzn w gruczole krokowym.

U kobiet stężenie SHBG jest około dwukrotnie wyższe niż u mężczyzn ze względu na wyższy stosunek estrogenów do androgenów. W okresie dzieciństwa poziomy SHBG są zbliżone u obu płci. Po związaniu się z hormonem płciowym SHBG ogranicza jego biodostępność i zmniejsza aktywność biologiczną.

Oznaczenie stężenia SHBG jest stosowane w diagnostyce zaburzeń hormonalnych u kobiet i mężczyzn, które mogą objawiać się niepłodnością, zaburzeniami miesiączkowania, impotencją, spadkiem libido czy zmianami skórnymi.

Badanie stężenia SHBG jest zalecane także w przypadku:

• długotrwałego braku miesiączki,
• zaburzeń poziomu hormonów płciowych,
• nadmiernego łysienia lub hirsutyzmu (nadmiernego owłosienia),
• podejrzenia nowotworów narządów rozrodczych,
• zespołu policystycznych jajników (PCOS),
• trądziku opornego na leczenie.

Oznaczenie poziomu SHBG polega na pobraniu od pacjenta próbki krwi obwodowej z żyły łokciowej. Badanie stężenia SHBG wymaga, aby pacjent był na czczo. Należy zachować co najmniej 8-godzinną przerwę od ostatniego posiłku.

W przypadku kobiet oznaczenie poziomu SHBG można wykonać w dowolnym dniu cyklu menstruacyjnego lub według wskazań lekarza specjalisty między 2. a 4. dniem cyklu.

Zakresy referencyjne dla SHBG różnią się w zależności od płci, wieku oraz stanu fizjologicznego (np. ciąży), dlatego każdy wynik powinien zostać omówiony z lekarzem.

Podwyższony poziom SHBG w badaniach laboratoryjnych może świadczyć o:

• hipogonadyzmie — obniżonym stężeniu hormonów, wpływającym na prawidłowe funkcjonowanie jajników i jąder,
• obniżonym poziomie androgenów u mężczyzn,
• nadczynności tarczycy — zwiększonym poziomie tyroksyny i trijodotyroniny,
• anoreksji,
• schorzeniach wątroby (zwłaszcza marskości),
• przewlekłym stresie.

Obniżony poziom SHBG obserwuje się w przypadku:

• zespołu policystycznych jajników (PCOS),
• hiperandrogenizmu — podwyższonego stężenia androgenów,
• hirsutyzmu,
• otyłości,
• nieprawidłowego profilu lipidowego.