Progesteron

Progesteron jest żeńskim hormonem płciowym zaliczanym do grupy związków steroidowych, który zapewnia prawidłowy przebieg cyklu miesiączkowania. Jest jednym z najważniejszych hormonów płciowych z uwagi na jego wpływ na rozwój i podtrzymanie ciąży.Synteza progesteronu zachodzi w jajnikach (dokładnie w ciałku żółtym pod wpływem hormonu LH), nadnerczach oraz łożysku w trakcie ciąży.

U mężczyzn hormon ten produkowany jest w niewielkich ilościach w jądrach i nadnerczach.
Główną funkcją progesteronu jest regulacja grubości błony śluzowej macicy, dzięki czemu zapewnia odpowiednie warunki do zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej w ścianie macicy. W przypadku ciąży progesteron ma również swoją rolę w formowaniu się łożyska.

Kiedy komórka jajowa nie zostaje zapłodniona po owulacji, wartość progesteronu maleje, a to przyczynia się do rozpoczęcia kolejnego cyklu menstruacyjnego. Stężenie progesteronu uzależnione jest od wieku oraz fazy cyklu miesiączkowego. W przypadku zapłodnienia i rozpoczęcia ciąży, wartość progesteronu wzrasta wraz z czasem trwania ciąży.

Ocena stężenia progesteronu jest przydatna w diagnostyce niepłodności u kobiet. Wówczas zalecana jest również laboratoryjna kontrola pozostałych hormonów płciowych — LH, FSH (hormon folikulotropowy), estradiolu, testosteronu oraz prolaktyny.

Oznaczanie progesteronu znajduje swoje zastosowanie również w:

• monitorowaniu ciąży — szczególnie ciąży obarczonej wysokim ryzykiem,
• monitorowaniu owulacji,
• diagnostyce PCOS — zespołu policystycznych jajników,
• zaburzeń miesiączkowania,
• ciąży pozamacicznej,
• ryzyku poronienia lub wcześniejszej historii poronień.

Badanie poziomu progesteronu należy wykonać w godzinach porannych. Nie ma konieczności stawiania się w punkcie pobrań na czczo. Parametr wykazuje zmienność dobową, więc należy dążyć do wykonywania oznaczeń o zbliżonej porze.

Badanie polega na pobraniu od pacjenta krwi żylnej. Następnie próbka krwi oddawana jest do analizy, gdzie z surowicy krwi ocenia się stężenie progesteronu.

Poza naturalnym wzrostem progesteronu, który obserwuje się u kobiet w trakcie ciąży, podwyższony poziom tego hormonu może być spowodowany:

• PCOS;
• obecnością guzów jajnika lub nadnerczy, które produkują nadmierne ilości progesteronu;
• nowotworami jajników;
• zaburzeniami czynności wątroby.

Niedobór progesteronu może wynikać z istniejących schorzeń, które dotyczą niewydolności jajników. Objawami klinicznymi zaburzeń czynności jajników u kobiet przy obniżonym stężeniu progesteronu są nieregularne cykle menstruacyjne lub brak owulacji.