FT4 (wolna frakcja tyroksyny)

Opis

FT4 to wolna frakcja tyroksyny (T4), czyli głównego hormonu tarczycy. Stężenie tyroksyny jest zależne od hormonu tyreotropowego (TSH) produkowanego przez przedni płat przysadki mózgowej. W osoczu tyroksyna w większości pozostaje związana z białkami i w takiej postaci jest nieaktywna. Działanie na komórki wykazuje jedynie frakcja wolna, dlatego to jej poziom mierzy się w badaniach laboratoryjnych.

Tyroksyna wywiera wpływ na wiele procesów, w tym tempo przemiany materii, rozpad tłuszczów, wchłanianie i zużycie glukozy, regulację temperatury ciała oraz akcję serca.

Wskazania

FT4 jest jednym z kluczowych parametrów uwzględnianych w diagnostyce chorób tarczycy. Najczęściej są to nadczynność tarczycy (w tym choroba Gravesa Basedowa), niedoczynność tarczycy oraz choroba Hashimoto. Nieprawidłowy poziom hormonów tarczycy wpływa na pracę niemal całego organizmu i może manifestować się szeroką gamą objawów.

Symptomy, które wskazują na konieczność oznaczenia poziomu FT4, to między innymi:

• istotna zmiana masy ciała,
• nadwrażliwość na niskie lub wysokie temperatury,
• zmniejszona tolerancja wysiłku fizycznego, męczliwość,
• zaburzenia snu,
• zaburzenia rytmu serca,
• rozdrażnienie, lęk, depresja,
• widoczne powiększenie tarczycy (wole tarczycowe),
• suchość skóry,
• wzmożona potliwość,
• słabość mięśni,
• biegunki, zaparcia.

Przebieg badania

W celu oznaczenia poziomu FT4 pobiera się krew żylną. Zazwyczaj jednocześnie bada się pozostałe parametry związane z pracą tarczycy — FT3 i TSH. Wyniki muszą być zinterpretowane przez lekarza.

Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy zgłosić się na nie w godzinach porannych, na czczo (tj. 8-12 godzin od ostatniego posiłku). Przed badaniem należy ograniczyć stres oraz aktywność fizyczną. Osoby przyjmujące leki powinny omówić z lekarzem kwestię ich odstawienia przed oznaczeniem FT4.

Interpretacja wyników

Zbyt wysoki poziom FT4 typowo wskazuje na nadczynność tarczycy, u której podłoża często leży autoimmunologiczna choroba Gravesa-Basedowa. Wynik FT4 przekraczający normę może występować także u osób z chorobą Hashimoto oraz pacjentów przyjmujących leki na niedoczynność tarczycy zawierające tyroksynę.

Niski wynik FT4 świadczy o niedoczynności tarczycy. Może ona wynikać z różnych przyczyn, z których najczęstszą jest autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Hashimoto. Rzadziej rozwija się w związku z guzem przysadki mózgowej lub jako skutek uboczny przyjmowania niektórych leków (np. heparyny).