Białko całkowite

Białka obecne we krwi dzielą się na dwie główne frakcje: albuminy i globuliny. 

Oznaczenie stężenia białka całkowitego we krwi jest wykonywane w trakcie diagnostyki wielu schorzeń. Wyniki tego badania nie wskazują jednoznacznie na konkretną chorobę — są nieswoiste. Dostarczają jednak ważnych informacji o ogólnym stanie zdrowia pacjenta. Określenie białka całkowitego jest używane w:

• ocenie funkcji wątroby,
• monitorowaniu stanu nerek,
• ocenie stanu odżywienia,
• diagnozowaniu stanów zapalnych, chorób autoimmunologicznych, nowotworów oraz zaburzeń metabolicznych.

Badanie stężenia białka całkowitego jest przeprowadzane na podstawie próbki krwi pobranej z żyły łokciowej. Cały proces trwa kilka minut. Najczęściej zaleca się, aby pacjent podczas pobrania był na czczo (nie spożywał posiłków 8-12 godzin przed badaniem). Dopuszczalne jest picie wody, należy unikać kawy, herbaty i soków, które mogą wpływać na wyniki badania. Przed pobraniem krwi należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego oraz stresu, które mogą chwilowo zmieniać stężenie białek w osoczu.

Zakres prawidłowych wartości białka całkowitego w surowicy krwi zazwyczaj mieści się w przedziale 60-80 g/l. U dorosłych mężczyzn i kobiet normy są zbliżone, jednak mogą występować niewielkie różnice zależne od wieku, stanu zdrowia i stylu życia. Warto zaznaczyć, że normy mogą być nieco inne u dzieci, osób starszych lub pacjentów z przewlekłymi schorzeniami.

O czym świadczą nieprawidłowe wartości?

Nieprawidłowe wartości stężenia białka całkowitego mogą wskazywać na różne stany patologiczne. Dotyczą zarówno tych schorzeń, w których występuje nadmierna synteza białek (hiperproteinemia), jak i tych, w których występuje niedobór lub ich nadmierna utrata (hipoproteinemia).

Hiperproteinemia, czyli zwiększone stężenie białka całkowitego, może być spowodowane:

• odwodnieniem (całkowita objętość osocza zmniejsza się),
• zwiększoną produkcją immunoglobulin (może wystąpić podczas infekcji lub nowotworów),
• ciężkimi stanami zapalnymi (powodują wzrost syntezy białek ostrej fazy (CRP) oraz fibrynogenu).

Hipoproteinemia to obniżone stężenie białka całkowitego. Do najczęstszych przyczyn tego stanu należą:

• zaburzenia funkcji wątroby,
• zespoły nerczycowe i inne choroby nerek (powodują nadmierną utratę białka z moczem),
• choroby jelit, które wpływają na wchłanianie białek (celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna),
• niedobory żywieniowe (niedożywienie lub zaburzenia wchłaniania),
• stany kataboliczne (przewlekłe infekcje, nowotwory lub ciężkie urazy).

Nieprawidłowe wyniki badania stężenia białka całkowitego mogą być objawem wielu różnych schorzeń. Białka mają wpływ na ogromną ilość funkcji fizjologicznych w organizmie. Zmiany w stężeniu białka całkowitego same w sobie nie są chorobą, lecz wskaźnikiem problemów zdrowotnych. Dlatego ich konsekwencje zależą w dużej mierze od podstawowego stanu chorobowego, który jest ich przyczyną.