Badania laboratoryjne
Badania laboratoryjne polegają na analizie materiału biologicznego pobranego od pacjenta, najczęściej krwi, moczu, kału lub wymazów. Ich celem jest dostarczenie obiektywnych danych o funkcjonowaniu organizmu, co jest wykorzystywane do diagnozowania chorób, monitorowania przebiegu leczenia lub oceny ogólnego stanu zdrowia w ramach profilaktyki.
Analiza obejmuje pomiar stężeń konkretnych substancji (np. hormonów, glukozy), ocenę składników komórkowych krwi lub identyfikację materiału genetycznego patogenów. Wyniki badania zawsze muszą być zinterpretowane przez lekarza w odniesieniu do objawów klinicznych i historii medycznej pacjenta.
Wiele badań wymaga odpowiedniego przygotowania, na przykład pobrania próbki na czczo lub odstawienia niektórych leków, o czym pacjent jest informowany przed pobraniem.
Badania obrazowe
Badania obrazowe to grupa procedur wykorzystujących różne zjawiska fizyczne, takie jak promieniowanie rentgenowskie (RTG, tomografia komputerowa – TK), pole magnetyczne (rezonans magnetyczny – MRI) czy fale ultradźwiękowe (USG), do tworzenia wizualizacji wewnętrznych struktur organizmu. Pozwalają one na dokładną ocenę budowy anatomicznej narządów, lokalizację zmian patologicznych (np. guzów, stanów zapalnych, zmian zwyrodnieniowych) oraz ocenę następstw urazów.
Metody te są fundamentem diagnostyki w wielu dziedzinach medycyny, umożliwiając postawienie rozpoznania lub monitorowanie efektów wdrożonego leczenia. Wynik badania ma postać obrazów, które są analizowane i szczegółowo opisywane przez lekarza specjalistę radiologii i diagnostyki obrazowej.
Wymagania dotyczące przygotowania różnią się w zależności od badania – niektóre procedury wymagają podania środka kontrastowego, a inne, jak USG jamy brzusznej, pozostania na czczo.
Badania funkcjonalne
Badania funkcjonalne służą do oceny wydolności i sposobu działania określonych narządów lub całych układów, analizując ich reakcje fizjologiczne. W odróżnieniu od badań obrazowych (skupionych na anatomii) czy laboratoryjnych (skupionych na biochemii), testy te mierzą parametry czynnościowe, np. aktywność elektryczną serca (EKG), czynność bioelektryczną mózgu (EEG) czy objętości i przepływy powietrza w drogach oddechowych (spirometria).
Znajdują one zastosowanie w diagnostyce schorzeń, których istotą jest zaburzenie funkcji, takich jak astma, arytmie serca, padaczka czy zaburzenia równowagi. Wyniki wskazują na charakter i stopień nasilenia danej dysfunkcji, co pomaga w planowaniu leczenia. Wiele z tych badań wymaga specyficznej współpracy pacjenta, np. wykonania określonych manewrów oddechowych lub poddania się kontrolowanemu wysiłkowi fizycznemu (próby wysiłkowe).
Regularne badania profilaktyczne
Regularne badania profilaktyczne to zestawy analiz laboratoryjnych i pomiarów (np. ciśnienia tętniczego), wykonywane cyklicznie u osób, które nie zgłaszają objawów choroby. Ich podstawowym zastosowaniem jest identyfikacja schorzeń (np. cukrzycy, chorób nerek, nadciśnienia tętniczego) lub czynników ryzyka ich rozwoju na wczesnym, bezobjawowym etapie. Pozwala to na wdrożenie działań zapobiegawczych lub leczenia, zanim dojdzie do rozwoju powikłań.
Zakres badań jest zwykle różnicowany ze względu na wiek oraz płeć pacjenta i najczęściej obejmuje morfologię krwi, analizę stężenia glukozy, profil lipidowy (cholesterol) oraz badanie ogólne moczu. Wyniki są odnoszone do wartości referencyjnych, a wszelkie odchylenia stanowią sygnał do dalszej diagnostyki lub zmiany stylu życia. Większość badań profilaktycznych wymaga pobrania krwi na czczo.
Umów konsultację lekarską w POLMED i dowiedz się, jakie badania powinieneś wykonać w zależności od swojej sytuacji zdrowotnej i życiowej.
