OB (odczyn Biernackiego)

Odczyn Biernackiego to parametr określający szybkość opadania (sedymentacji) krwinek czerwonych. Po pobraniu krwi, erytrocyty mają tendencję do zlepiania się i opadania na dno probówki. Szybkość tego procesu zależy w głównej mierze od zawartości różnych substancji białkowych w osoczu krwi. Niektóre z nich przyspieszają, a inne spowalniają sedymentację, co pozwala pośrednio ocenić, czy w organizmie toczy się proces chorobowy (w szczególności proces zapalny).OB określa się w milimetrach na godzinę. Osiąga ono wyższe wartości w obecności białek ostrej fazy, których wydzielanie jest charakterystyczne dla zapalenia. Należą do nich m.in. immunoglobuliny (przeciwciała), fibrynogen i ceruloplazmina. Z kolei albumina spowalnia opadanie erytrocytów. Innym czynnikiem wpływającym na OB jest jakość samych krwinek czerwonych, np. zwolnione OB jest charakterystyczne dla nadkrwistości, a przyspieszone dla niedokrwistości.

Odczyn Biernackiego jest pomocny w diagnostyce i monitorowaniu przebiegu infekcji, przewlekłych chorób zapalnych (np. chorób tkanki łącznej), chorób autoimmunologicznych, nowotworów i chorób hematologicznych. Jest niespecyficzny, co oznacza, że nieprawidłowy wynik nie pozwala na postawienie konkretnej diagnozy.

Oznaczenie poziomu OB jest wskazane przy wystąpieniu objawów takich jak:

• gorączka,
• złe samopoczucie,
• zmęczenie,
• męczliwość,
• bóle głowy,
• utrata masy ciała,
• sztywność stawów,
• bóle stawowo-mięśniowe,
• utrata apetytu,
• nietypowy ból brzucha,
• biegunka,
• krew w stolcu.

Badanie OB polega na pobraniu krwi żylnej. Normy odczynu Biernackiego są różne w zależności od płci i wieku. Nieprawidłowy wynik powinien zostać skonsultowany z lekarzem, gdyż może być konieczne przeprowadzenie bardziej szczegółowej diagnostyki.

Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Pacjent nie musi być na czczo. Nie zaleca się spożywania alkoholu przez 2-3 dni przed badaniem. Na pobranie krwi należy przyjść dobrze nawodnionym.

Do przyczyn podwyższonego poziomu OB należą:

• ostra infekcja (bakteryjna, wirusowa, grzybicza, pasożytnicza),
• przewlekły stan zapalny (np. zapalenie stawów, gruźlica),
• niedokrwistość (anemia),
• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty układowy),
• dna moczanowa,
• choroby nowotworowe,
• niedoczynność lub nadczynność tarczycy,
• marskość wątroby,
• zespół nerczycowy,
• makroglobulinemia, hipergammaglobulinemia,
• martwica (np. wskutek zawału serca),
• stany fizjologiczne: ciąża (od 10. tygodnia), połóg (do 6. tygodnia po porodzie), miesiączka.

Do przyczyn zwolnionego OB należą:

• nadkrwistość,
• niedokrwistość sierpowata,
• hipofibrynogenemia.

Opadanie krwinek mogą również spowalniać niektóre leki (np. prednizon, salicylan sodu) oraz lipid.