Lipidogram (CHOL, HDL, nie-HDL, LDL, TG)

Poszczególne związki pełnią szereg ważnych funkcji w organizmie – trójglicerydy mogą być magazynowane w tkance tłuszczowej i stanowić rezerwę energetyczną, a cholesterol jest niezbędny do syntezy hormonów steroidowych oraz witaminy D3. Jednocześnie nieprawidłowy profil lipidowy (np. hipercholesterolemia, hipertriglicerydemia) stanowi istotny czynnik ryzyka miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca czy udaru mózgu. 

Z tego powodu lipidogram to badanie o dużym znaczeniu w profilaktyce i monitorowaniu wielu schorzeń, przede wszystkim dotyczących układu sercowo-naczyniowego. Na podstawie wyników badania można wprowadzić odpowiednie leczenie obejmujące modyfikację stylu życia oraz farmakoterapię.

Wskazania do wykonania lipidogramu są następujące:

• badania rutynowe co kilka lat (zgodnie z zaleceniami lekarza, w zależności od wieku i osobistego ryzyka sercowo-naczyniowego),
• dodatni wywiad osobisty lub rodzinny w kierunku chorób układu sercowo-naczyniowego (np. zawał serca, choroba niedokrwienna serca, udar mózgu),
• przyjmowanie leków na zaburzenia lipidowe (w celu oceny skuteczności terapii),
• nadciśnienie tętnicze,
• nadwaga lub otyłość,
• palenie tytoniu (obecnie lub w przeszłości),
• cukrzyca,
• dieta bogata w tłuszcze i słodycze,
• siedzący tryb życia,
• niepokojące objawy, np. bóle w klatce piersiowej, duszność, pogorszenie tolerancji wysiłku.

Zgodnie z zaleceniami European Atherosclerosis Society i European Federation of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine w następujących sytuacjach nie ma potrzeby wykonywania lipidogramu na czczo:

• wstępne oszacowanie ryzyka zaburzeń lipidowych i ryzyka sercowo-naczyniowego, 
• badanie przeprowadzane u dziecka lub osoby w podeszłym wieku,
• badanie przeprowadzane u osoby hospitalizowanej ze względu na ostry zespół wieńcowy,
• cukrzyca,
• konieczność przyjmowania leków o ściśle określonych porach.

U osób z zespołem metabolicznym, cukrzycą, hipertriglicerydemią oraz nieprawidłowymi wartościami LDL-CH, wyniki próbek pobranych po posiłku powinny być interpretowane z ostrożnością. W przypadku stężenia trójglicerydów przekraczającego 440 mg/dl lekarz może rozważyć powtórzenie badania na czczo.

Przez 2-3 dni przed badaniem nie należy spożywać alkoholu.

Badanie profilu lipidowego polega na pobraniu krwi żylnej. Sprawozdanie z badania obejmuje następujące parametry: CH, LDL-CH, HDL-CH, nie HDL-CH, TAG. Interpretacja wyników badania musi być wykonana przez lekarza, który uwzględni pełny obraz kliniczny pacjenta. W zależności od oszacowanego ryzyka sercowo-naczyniowego, płci i wieku u pacjentów stosuje się różne normy lipidogramu.