Kwas moczowy

Opis

Kwas moczowy jest końcowym produktem rozkładu zasad azotowych z grupy puryn, które wchodzą w skład kwasów nukleinowych (w tym DNA) tworzących materiał genetyczny komórek ludzkiego organizmu. W większości ulega wydaleniu wraz z moczem, a w pozostałej części jest rozkładany w przewodzie pokarmowym.

Jednym ze źródeł kwasu moczowego jest dieta. Produktami bogatymi w puryny są przede wszystkim podroby, czerwone mięso, drób, ryby i owoce morza oraz szparagi i szpinak. Ponadto do wzrostu poziomu kwasu moczowego przyczynia się wysoka konsumpcja alkoholu i fruktozy obecnej w słodkich napojach i słodyczach. Na hiperurykemię narażone są osoby stosujące dietę bogatą w puryny, a także pacjenci z niewydolnością nerek, chorobą nowotworową lub dziedzicznym zaburzeniem metabolizmu.

Wskazania

Oznaczenie poziomu kwasu moczowego jest wskazane w następujących przypadkach:

• silny ból, obrzęk, zaczerwienienie lub wzmożone ucieplenie stawów (zwłaszcza dużego palca stopy),
• ból w okolicy lędźwiowej,
• obecność krwi w moczu,
• częstsze oddawanie moczu,
• problemy z całkowitym opróżnieniem pęcherza,
• ból podczas oddawania moczu,
• nudności lub wymioty,
• dieta z wysoką zawartością mięsa, ryb, owoców morza i warzyw bogatych w puryny,
• spożywanie dużych ilości alkoholu,
• spożywanie dużych ilości słodzonych napojów i innych produktów zawierających fruktozę lub syrop glukozowo-fruktozowy,
• odbywanie chemioterapii przeciwnowotworowej,
• przyjmowanie niektórych leków (np. diuretyków pętlowych i tiazydowych, lewodopy, cyklosporyny, takrolimusu).

Ponadto, badanie poziomu kwasu moczowego powinno być wykonane u osób borykających się z:

• nowotworem złośliwym,
• niewydolnością nerek,
• otyłością,
• łuszczycą,
• policytemią,
• chorobami genetycznymi (np. zespół Lescha-Nyhana).

Przebieg badania

Oznaczenie poziomu kwasu moczowego polega na pobraniu krwi żylnej. Wynik badania powinien zostać zinterpretowany przez lekarza przy uwzględnieniu pełnego obrazu klinicznego (np. stosowanych leków). Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy zgłosić się na nie na czczo (tj. 8-12 godzin od spożycia ostatniego posiłku). Przed badaniem należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego.

Interpretacja wyników

Podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi (hiperurykemia) wywiera negatywny wpływ na stan układu sercowo-naczyniowego, nerek oraz stawów. Zwiększa ryzyko rozwoju następujących chorób:

• miażdżyca,
• nadciśnienie tętnicze,
• choroba niedokrwienna serca (w tym zawał serca),
• udar mózgu,
• dna moczanowa,
• kamica nerkowa.

Zbyt niski poziom kwasu moczowego

Niski poziom kwasu moczowego zazwyczaj nie wywołuje żadnych dolegliwości i nie wymaga leczenia. Może być wynikiem działania przyjmowanych leków. W rzadkich przypadkach jest konsekwencją poważniejszego zaburzenia, takiego jak:

• zespół Fanconiego,
• zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH),
• niedożywienie,
• choroba genetyczna powodująca zmniejszoną produkcję puryn.