Insulina

Insulina jest hormonem peptydowym odgrywającym kluczową rolę w regulacji gospodarki węglowodanowej. Jest wydzielana przez wyspecjalizowane komórki trzustki (komórki beta wysp Langerhansa). Głównym czynnikiem wyzwalającym jej uwalnianie jest zwiększony poziom glukozy we krwi. Receptory insulinowe znajdują się przede wszystkim w wątrobie, mięśniach i tkance tłuszczowej. Związanie insuliny z jej receptorem aktywuje kaskadę reakcji, w wyniku której dochodzi do przemieszczenia transporterów glukozy na powierzchnię błony komórkowej.Efektem działania insuliny jest obniżenie poziomu glukozy we krwi, zwiększenie wykorzystania glukozy i aminokwasów w tkankach oraz wzrost syntezy lipidów.

Oznaczenie poziomu insuliny jest pomocne w diagnostyce cukrzycy, poszukiwaniu przyczyn hipoglikemii (zbyt niskiego poziomu glukozy we krwi) oraz diagnostyce nowotworów trzustki. Badanie pozwala również określić, czy istnieje konieczność wprowadzenia insulinoterapii.

Objawami, które mogą wskazywać na konieczność wykonania tego badania, są:

• nadmierna potliwość,
• zaburzenia rytmu serca,
• niepokój, drażliwość,
• dezorientacja, splątanie,
• trudności z koncentracją,
• senność,
• niewyraźna mowa,
• zaburzenia widzenia,
• drżenie i osłabienie mięśni,
• zawroty głowy,
• bóle głowy,
• napady głodu,
• omdlenia,
• drgawki.

Badanie poziomu insuliny polega na pobraniu krwi żylnej. Często jest zlecane razem z innym parametrem — peptydem C — który obrazuje endogenną produkcję insuliny. Badanie poziomu insuliny jest przeprowadzane na czczo (8-12 godzin od ostatniego posiłku), w godzinach porannych. Na 2-3 dni przed badaniem należy zrezygnować ze spożywania alkoholu. Kwestię przyjmowania leków przed pobraniem krwi należy omówić z lekarzem.

Wysoki poziom insuliny (hiperinsulinemia) wynika najczęściej z oporności tkanek na działanie tego hormonu i ma związek ze stylem życia. Występuje częściej u osób otyłych i stosujących dietę zawierającą produkty o wysokim indeksie glikemicznym. Insulinooporność oznacza, że glukoza nie może zostać przetransportowana do wnętrza komórek, przez co jej poziom we krwi jest podwyższony. W odpowiedzi na to dochodzi do wydzielania jeszcze większych ilości insuliny, co przyczynia się ostatecznie do osłabienia wydolności trzustki.

Nadmiar insuliny wywiera bardzo niekorzystny wpływ na zdrowie. Sprzyja cukrzycy typu 2, zaburzeniom lipidowym, nadwadze i otyłości. Wysoki poziom insuliny może być również wynikiem nowotworu produkującego insulinę (wyspiak, insulinoma).

Zbyt niski poziom insuliny jest najbardziej charakterystyczny dla cukrzycy typu 1, w której dochodzi do niszczenia wysp beta trzustki przez autoprzeciwciała. Może występować również w zaawansowanej cukrzycy typu 2, niewydolności przysadki mózgowej oraz innych chorobach trzustki, a także być wynikiem działania niektórych leków (np. alfa-agonistów).