HBs antygen

Opis

Antygen HBs (z języka angielskiego hepatitis B surface antigen, HBsAg) to powierzchniowy antygen wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV). Jest białkiem, które znajduje się na otoczce wirusa i bierze czynny udział procesie zakażenia. Obecność antygenu HBs we krwi świadczy o aktywnym zakażeniu wirusem HBV — zarówno w fazie ostrej, jak i przewlekłej.

Wykrycie antygenu HBs w surowicy pacjenta jest jednym z podstawowych testów serologicznych, który stosuje się w diagnostyce wirusowego zapalenia wątroby typu B (WZW B). Pozwala na wczesne rozpoznanie infekcji, często jeszcze przed pojawieniem się objawów klinicznych. Antygen HBs można wykryć we krwi zazwyczaj między 4. a 12. tygodniem od momentu zakażenia.

Zakażenie wirusem HBV często przebiega bezobjawowo lub z niespecyficznymi objawami. Utrudnia to wczesne rozpoznanie infekcji. Jeśli jednak pojawiają się symptomy, mogą to być:

• osłabienie i złe samopoczucie,
• nudności i wymioty,
• bóle mięśni i stawów,
• gorączka,
• utrata apetytu,
• zażółcenie skóry i białkówek oczu (żółtaczka).
• ciemne zabarwienie moczu,
• świąd skóry.

Wskazania

Badanie poziomu antygenu HBs zaleca się w przypadku podejrzenia ekspozycji na wirusa HBV. Wirus przenosi się przez krew oraz inne płyny ustrojowe osoby zakażonej.

Do najczęstszych dróg transmisji należą:

• niezabezpieczone kontakty seksualne — zwłaszcza z wieloma partnerami lub z osobami z grup ryzyka;
• wykonywanie zabiegów medycznych lub kosmetycznych niesterylnymi narzędziami — akupunktura, tatuowanie, przekłuwanie, manicure i pedicure;
• dożylne zażywanie narkotyków przy użyciu wspólnych igieł i strzykawek;
• kontakt uszkodzonej skóry lub błon śluzowych z materiałem zakaźnym — aspekt ten dotyczy szczególnie personelu medycznego;
• transfuzje krwi — zwłaszcza przed wprowadzeniem rutynowych badań przesiewowych.

Wczesne wykrycie zakażenia HBV pozwala na szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia i zapobieganie dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusa. Kwestia ta jest szczególnie ważna w przypadku kobiet w ciąży, aby zapobiec transmisji wirusa na dziecko podczas porodu. Pomiar stężenia HBs znajduje się w standardzie wykonywanych badań w I trymestrze.

Przebieg badania

Badanie rozpoczyna się od pobrania próbki krwi żylnej — nie wymaga to od pacjenta specjalnego przygotowania. Następnie w laboratorium diagnostycznym przeprowadza się test serologiczny w celu wykrycia obecności antygenu HBs. Najczęściej stosowane są metody immunochemiczne, które charakteryzują się wysoką czułością i specyficznością.

Interpretacja wyników

Wykrycie antygenu HBs we krwi świadczy o aktywnym zakażeniu wirusem HBV. Pozytywny wynik testu oznacza, że osoba jest nosicielem wirusa i może stanowić źródło zakażenia dla innych. W takiej sytuacji konieczna jest konsultacja z lekarzem (hepatologiem lub specjalistą chorób zakaźnych), który zaplanuje dalsze postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne.

Istnieje możliwość wykonania ilościowego oznaczenia stężenia antygenu HBs, które pozwala na monitorowanie skuteczności leczenia przeciwwirusowego. Obniżenie poziomu antygenu HBs może świadczyć o pozytywnej odpowiedzi na terapię. Analogicznie, utrzymywanie się wysokiego stężenia antygenu może sugerować brak skuteczności leczenia i konieczność jego modyfikacji.

Jeśli antygen HBs utrzymuje się we krwi pacjenta przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, wskazuje to na przejście zakażenia w fazę przewlekłą. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B jest poważnym stanem, który może prowadzić do rozwoju marskości wątroby. W skrajnych przypadkach może dojść do rozwoju raka wątrobowokomórkowego.