FT3

FT3 to skrót od terminu „wolna trijodotyronina” (T3) — czyli jednego z dwóch głównych hormonów produkowanych przez tarczycę. Określenie „wolna” oznacza, że mierzone jest stężenie hormonu niezwiązanego z białkami transportowymi.Trijodotyronina (T3) powstaje głównie w wyniku przekształcenia tyroksyny (T4) do T3 w tkankach obwodowych organizmu. Niewielka ilość T3 jest syntetyzowana bezpośrednio w komórkach pęcherzykowych tarczycy.

Tyroksyna (T4) i trijodotyronina (T3) regulują metabolizm organizmu. Wpływają na przemiany białek, tłuszczów i węglowodanów, wspierają rozwój układu nerwowego oraz utrzymanie prawidłowej temperatury ciała.

Badanie poziomu wolnej trijodotyroniny przeprowadza się najczęściej przy okazji diagnostyki chorób tarczycy. Wówczas oznaczeniu podlegają również takie parametry jak tyreotropina (TSH), FT4 (frakcja wolnej tyroksyny), a w kontekście autoimmunologicznych chorób również przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO), przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG) oraz przeciwciała przeciwko receptorowi TSH (anty-TRAb).

Lekarze często zlecają pomiar stężenia FT3 wraz z TSH i FT4 w ramach profilaktyki zdrowotnej — zwłaszcza u kobiet, ponieważ choroby tarczycy występują u nich częściej niż u mężczyzn. Ryzyko rośnie również wtedy, gdy pacjent w wywiadzie obciążony jest historią rodzinną.

Samo oznaczenie FT3 nie jest wystarczające do postawienia jednoznacznej diagnozy, właśnie dlatego najczęściej diagnostyka chorób tarczycy rozszerzana jest dodatkowo o TSH i FT4. Cały komplet badań biochemicznych pozwala na rozpoznanie zaburzeń pracy gruczołu oraz jest przydatny w procesie kontrolowania jego pracy po zastosowaniu zastępczej terapii hormonalnej.

Wskazaniem do badania w kierunku schorzeń tarczycy są objawy kliniczne sugerujące na zaburzenia funkcjonowania gruczołu:

• nieuzasadniony przyrost lub spadek masy ciała,
• trudności z redukcją wagi,
• osłabienie włosów i paznokci,
• sucha skóra,
• nasilenie zmian trądzikowych,
• zaburzenia miesiączkowania,
• uczucie ciągłego zmęczenia,
• senność lub bezsenność,
• wahania nastroju,
• problemy z koncentracją,
• nadmierna potliwość lub uczucie zimna,
• kołatanie serca.

Badanie poziomu FT3 służy także do monitorowania postępów farmakoterapii już zdiagnozowanych problemów.

Do oznaczenia FT3 potrzebna jest próbka krwi, którą pobiera się z żyły łokciowej i następnie poddaje analizie w laboratorium. Badanie FT3 powinno odbywać się w godzinach porannych, na czczo, po zachowaniu 8-godzinnej przerwy między ostatnim posiłkiem a pobraniem próbki krwi.

Przed badaniem nie powinno się zażywać porannej dawki lewotyroksyny (jeśli się ją przyjmuje) — warto skonsultować tę kwestię z lekarzem prowadzącym.

Na stężenie wolnej trijodotyroniny ma wpływ wiele czynników, które należy wziąć pod uwagę przy interpretacji wyników badania FT3 oraz pozostałych parametrów tarczycowych. Należą do nich m.in. wiek, współwystępujące jednostki chorobowe czy przyjmowane na stałe leki.

• Wartości FT3 niższe od dolnej granicy zakresu referencyjnego dla danej grupy wiekowej mogą sugerować występowanie niedoczynności gruczołu tarczowego.
• Z kolei stężenie FT3 powyżej górnej granicy zakresu referencyjnego dla danej grupy wiekowej może świadczyć o występowaniu nadczynności tarczycy.

Każde laboratorium analityczne może stosować własne zakresy referencyjne, dlatego wyniki powinny być skonsultowane z lekarzem.