CYFRA 21-1

CYFRA 21-1 to marker nowotworowy, czyli substancja, której poziom w organizmie może sugerować obecność choroby nowotworowej. W tym przypadku mamy do czynienia z fragmentem białka cytokeratyny 19, uwalnianym do krwi podczas rozpadu komórek nowotworowych. Najczęściej jego podwyższone stężenie występuje u osób z rakiem płuca, szczególnie niedrobnokomórkowym (NDRP). CYFRA 21-1 może też pojawiać się w innych nowotworach, np. w raku pęcherza moczowego, ale w mniejszym stopniu.To badanie nie służy do wykrywania raka u zdrowych osób – nie jest testem przesiewowym. Wykorzystuje się je do monitorowania leczenia, oceny zaawansowania choroby oraz sprawdzania, czy nie doszło do nawrotu nowotworu.

Lekarz może zlecić oznaczenie CYFRA 21-1 w kilku sytuacjach. Najczęściej wtedy, gdy pacjent ma już postawioną diagnozę raka płuca i konieczna jest ocena skuteczności terapii. Regularne pomiary poziomu tego markera pozwalają sprawdzić, czy leczenie przynosi efekty – jeśli stężenie spada, to znak, że organizm dobrze odpowiada na terapię.

Badanie może być również pomocne w ocenie stopnia zaawansowania choroby nowotworowej. Czasami stosuje się je w diagnostyce różnicowej, zwłaszcza gdy inne testy nie dają jednoznacznych wyników. W przypadku nowotworów pęcherza moczowego CYFRA 21-1 również bywa podwyższona, choć rzadziej wykorzystuje się ten marker w diagnostyce tego schorzenia.

Warto pamiętać, że wynik tego testu nie stanowi samodzielnej podstawy do diagnozy nowotworu. Podwyższone stężenie CYFRA 21-1 może występować także w innych stanach, na przykład przy przewlekłych chorobach płuc, jak POChP.

Badanie CYFRA 21-1 wykonuje się na podstawie próbki krwi żylnej, pobranej zazwyczaj z żyły łokciowej.

Czy trzeba się specjalnie przygotować? Nie ma takiej konieczności, ale lekarze często zalecają, by na pobranie zgłosić się na czczo, czyli przynajmniej 8 godzin po ostatnim posiłku. Pozwala to uzyskać bardziej wiarygodny wynik. Dobrze też unikać w tym czasie kawy i innych pobudzających napojów.

Normy CYFRA 21-1 mogą się nieco różnić w zależności od metody badania, ale przyjmuje się, że u osób zdrowych stężenie nie powinno przekraczać 3,3–3,5 ng/ml.

Co oznacza podwyższony wynik? Jeśli poziom markera jest wyższy niż norma, może to sugerować:

• raka płuca, zwłaszcza niedrobnokomórkowego,
• raka pęcherza moczowego,
• zaawansowane nowotwory innych narządów (rzadziej),
• przewlekłe choroby płuc, np. POChP.

Bardzo wysoki wynik często oznacza, że nowotwór jest w zaawansowanym stadium. Jednak nie można opierać diagnozy tylko na tym badaniu – konieczne są dodatkowe testy jak tomografia komputerowa, bronchoskopia czy badania histopatologiczne.

Jeśli pacjent jest w trakcie leczenia raka, obniżenie poziomu CYFRA 21-1 może świadczyć o skuteczności terapii. Z kolei nagły wzrost po okresie stabilizacji może sugerować nawrót choroby.

Ważne jest, by interpretację wyniku zawsze pozostawić lekarzowi. Pojedynczy pomiar to za mało, by wyciągać ostateczne wnioski – podstawą jest porównanie kilku oznaczeń i analiza całego obrazu klinicznego.