Cholesterol całkowity

Cholesterol jest lipidem powszechnie występującym w ludzkim organizmie. Stanowi jeden z podstawowych składników błon komórek zwierzęcych i nadaje im stabilność. Ponadto jest niezbędny do syntezy wielu ważnych związków, w tym hormonów steroidowych (np. testosteronu, kortyzolu, aldosteronu), kwasów żółciowych i witaminy D3.Istnieją dwa podstawowe źródła cholesterolu — synteza endogenna (80%) oraz dieta (20%). Jest obecny w produktach pochodzenia zwierzęcego, między innymi takich jak: jaja, mięso, sery, masło, tłuste mleko oraz ryby. We krwi cholesterol jest związany z nośnikami, którymi są lipoproteiny LDL, HDL i VLDL; cholesterol całkowity stanowi sumę LDL-CH, HDL-CH oraz VLDL-CH.

Wysoki poziom cholesterolu nie zawsze daje o sobie znać, dlatego należy pamiętać o regularnym wykonywaniu badań kontrolnych, w szczególności w przypadku występowania określonych czynników ryzyka. Badanie to pozwala na wstępne określenie prawdopodobieństwa wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych lub miażdżycy.

Wskazania do oznaczenia poziomu cholesterolu całkowitego są następujące:

• wiek powyżej 45. roku życia u mężczyzn i powyżej 55. roku życia u kobiet (raz w roku, w młodszym wieku co kilka lat);
• nadciśnienie tętnicze;
• nadwaga lub otyłość;
• palenie tytoniu (obecnie lub w przeszłości);
• dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób sercowo-naczyniowych (np. zawału serca, niewydolności serca, choroby wieńcowej, udaru mózgu);
• cukrzyca;
• choroba wieńcowa lub dolegliwości mogące na nią wskazywać;
• siedzący tryb życia;
• dieta bogata w tłuszcze zwierzęce;
• akcja serca w spoczynku ponad 80/min;
• choroby nerek;
• choroby wątroby;
• choroby tarczycy;
• wrodzone zaburzenia lipidowe (np. dziedziczna hipercholesterolemia rodzinna).

Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy zgłosić się na nie na czczo (tj. 8-12 godzin od spożycia ostatniego posiłku). Przed badaniem należy stosować normalną dietę, a w miarę możliwości ograniczyć nadmierny stres i wysiłek fizyczny.

W celu oznaczenia cholesterolu całkowitego pobiera się krew żylną. Zazwyczaj jednocześnie określa się poziom poszczególnych frakcji cholesterolu (LDL-CH, HDL-CH), a także trójglicerydów (TAG). Wynik badania musi być zinterpretowany przez lekarza, z uwzględnieniem czynników ryzyka, chorób i innych obciążeń pacjenta.

Zbyt wysoki poziom cholesterolu całkowitego może prowadzić do chorób takich jak:

• miażdżyca,
• choroba wieńcowa,
• zawał serca,
• udar mózgu,
• kamica żółciowa,
• zapalenie trzustki,
• choroba tętnic obwodowych.

Zbyt niski poziom cholesterolu całkowitego to znacznie rzadszy problem kliniczny. Nie należy go jednak bagatelizować, gdyż może świadczyć o:

• stosowaniu zbyt wysokich dawek leków obniżających poziom cholesterolu (np. statyn);
• niedożywieniu;
• zaburzeniach wchłaniania;
• nadczynności tarczycy;
• chorobie wątroby;
• zaburzeniach układu krwiotwórczego;
• dziedzicznej dyslipidemii.