Opis
Wapń jest jednym z podstawowych pierwiastków budujących ludzki organizm. Zaledwie 1% zasobów tego minerału znajduje się we krwi. Pozostała część jest zlokalizowana w kościach oraz zębach i odgrywa rolę budulcową. W osoczu wapń występuje w postaci wolnej (zjonizowanej) lub związanej z białkami (głównie albuminą).Postać aktywna to wapń wolny. Jest niezbędny do prawidłowej pracy układu nerwowego, serca i mięśni. Bierze udział w procesie krzepnięcia krwi i aktywuje wiele enzymów. Wpływa również na ciśnienie tętnicze. Zalecane dzienne spożycie wapnia wynosi dla osób dorosłych ok. 1000 mg. Produktami bogatymi w wapń są mleko i jego przetwory, nasiona, orzechy i niektóre zboża.
Wskazania do badania
Badanie poziomu wapnia jest wskazane w następujących przypadkach:
- choroba nowotworowa,
- choroba nerek lub jej podejrzenie,
- kamica nerkowa,
- zmęczenie, osłabienie,
- utrata apetytu, nudności, wymioty,
- bóle brzucha,
- skurcze i bóle mięśniowe,
- częste złamania kości,
- drętwienie palców, ust, języka lub powiek,
- wzmożone pragnienie,
- nieregularne bicie serca,
- choroby tarczycy lub przytarczyc,
- choroby przebiegające z zaburzeniami wchłaniania (np. celiakia),
- dieta uboga w wapń.
Przebieg badania
W celu oznaczenia poziomu wapnia pobiera się krew żylną. Łącznie z wapniem oznacza się zazwyczaj poziom albuminy.
Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy zgłosić się na nie w godzinach porannych, na czczo (tj. 8-12 godzin od ostatniego posiłku). Lekarz może zalecić odstawienie preparatów zawierających wapń lub witaminę D.
Interpretacja wyników
Zbyt wysoki poziom wapnia (hiperkalcemia) może mieć następujące przyczyny:
- pierwotna nadczynność przytarczyc,
- nowotwór (np. rak piersi, rak płuc, rak nerki, białaczka, chłoniak, szpiczak plazmocytowy), przerzuty nowotworowe do kości,
- przewlekła choroba nerek,
- sarkoidoza,
- urazy,
- długotrwałe unieruchomienie,
- przyjmowanie litu lub diuretyków tiazydowych,
- zespół milk-alkali,
- przyjmowanie zbyt dużych dawek witaminy D,
- rodzinna hipokalciuryczna hiperkalcemia.
Objawy hiperkalcemii są następujące:
- osłabienie,
- brak apetytu,
- nudności, wymioty,
- zaparcia,
- ból głowy,
- wzrost ilości oddawanego moczu,
- osłabienie siły mięśniowej i odruchów,
- zaburzenia świadomości,
- wzrost ciśnienia tętniczego i akcji serca.
Niewielka hiperkalcemia może nie dawać żadnych objawów.
Niedobór wapnia
Główne przyczyny obniżonego poziomu wapnia (hipokalcemii) to:
- niedobór wapnia w diecie,
- niedobór witaminy D,
- zaburzenia wchłaniania,
- niedoczynność przytarczyc,
- przewlekła choroba nerek,
- ostre zapalenie trzustki,
- nadczynność nadnerczy
- przyjmowanie niektórych leków (np. bisfosfonianów, diuretyków pętlowych, leków przeciwpadaczkowych).
Do możliwych objawów niedoboru wapnia należą:
- bóle i kurcze mięśniowe,
- zmęczenie,
- drętwienie i mrowienie kończyn, powiek i ust,
- napady drgawkowe,
- zaburzenia rytmu serca,
- zaburzenia snu,
- zawroty głowy,
- problemy z koncentracją i pamięcią,
- podatność kości na złamania,
- choroby zębów,
- depresja.
