AST

AST (aminotransferaza asparaginianowa, GOT) jest enzymem wewnątrzkomórkowym biorącym udział w przemianach aminokwasów. Występuje w różnych tkankach, m.in. w wątrobie, sercu, mięśniach, nerkach i trzustce. Z klinicznego punktu widzenia parametr ten jest oznaczany głównie w diagnostyce chorób wątroby i chorób metabolicznych. Nie jest specyficzny dla konkretnej choroby i zazwyczaj stanowi element szerszej diagnostyki. Wzrost poziomu aminotransferazy asparaginianowej wynika z przemieszczania się enzymu z uszkodzonych komórek do krwi.

Poziom aminotransferazy asparaginianowej powinien być oznaczony w przypadku wystąpienia następujących objawów:

• chroniczne zmęczenie,
• osłabienie,
• żółtaczka (zażółcenie skóry lub białkówek oczu),
• ciemne zabarwienie moczu,
• odbarwiony (jasny) stolec,
• ból brzucha,
• nudności lub wymioty,
• biegunka,
• przewlekły ból głowy,
• powiększenie obwodu brzucha,
• świąd skóry,
• widoczne naczynia krwionośne na skórze brzucha,
• obrzęki kończyn dolnych,
• utrata masy ciała,
• skłonność do występowania siniaków,
• zaburzenia miesiączkowania.

Badanie AST należy wykonać również w przypadku:

• spożywania dużych ilości alkoholu,
• otyłości,
• cukrzycy,
• zbyt wysokiego poziomu trójglicerydów,
• zbyt niskiego poziomu cholesterolu HDL,
• zapalenia wątroby lub narażenia na kontakt z wirusem zapalenia wątroby,
• chorób wątroby w wywiadzie rodzinnym,
• przewlekłego stosowania leków mogących zaburzać pracę wątroby (tj. paracetamol, leki przeciwpadaczkowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne, metotreksat, statyny, ketokonazol, leki przeciwcukrzycowe z grupy pochodnych sulfonylomocznika, leki przeciwgruźlicze i przeciwwirusowe).

Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy zgłosić się na nie na czczo (tj. 8-12 godzin od spożycia ostatniego posiłku), najlepiej w godzinach porannych. W dniu poprzedzającym badanie nie należy spożywać alkoholu oraz ograniczyć wysiłek fizyczny.

Badanie AST polega na pobraniu krwi żylnej. Poziom aminotransferazy asparaginianowej zazwyczaj oznacza się łącznie z innymi parametrami funkcji wątroby, tj. ALT, GGTP, ALP, albumina i bilirubina. Szczególnie istotne jest porównanie poziomu AST z ALT (tzw. wskaźnik de Ritisa). Wyniki mniejsze od 1 mogą wskazywać na choroby miąższu wątroby (np. zapalenie).

Podwyższony poziom aminotransferazy asparaginianowej może świadczyć o następujących chorobach:

• wirusowe zapalenie wątroby,
• marskość wątroby,
• alkoholowa choroba wątroby,
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD),
• zakażenie wirusem EBV lub CMV,
• nowotwór wątroby,
• hemochromatoza,
• choroba Wilsona,
• zawał mięśnia sercowego,
• rozległy uraz mięśni,
• choroby mięśniowe (np. dystrofie, zapalenia),
• toksyczne lub polekowe uszkodzenie mięśni,
• celiakia,
• zapalenie trzustki,
• choroby tarczycy,
• choroby nadnerczy.

Obniżony poziom AST

W przebiegu niektórych chorób dochodzi do obniżenia poziomu AST. Dzieje się tak w przypadku:

• niedoboru witaminy B6,
• niedożywienia,
• utraty masy mięśniowej,
• choroby nerek,
• niektórych chorób autoimmunologicznych lub genetycznych,
• niektórych nowotworów.