Trójglicerydy

Trójglicerydy (TAG, TG) to lipidy będące estrami glicerolu i kwasów tłuszczowych. Należą do podstawowych związków odżywczych wykorzystywanych przez ludzki organizm. W zależności od bieżących potrzeb i stanu odżywienia mogą być zużywane na bieżąco lub magazynowane w tkance tłuszczowej.Dwa podstawowe źródła trójglicerydów to dieta oraz synteza endogenna w wątrobie. Trójglicerydy są trawione w świetle przewodu pokarmowego przez enzymy zwane lipazami, a uwolnione w ten sposób wolne kwasy tłuszczowe ulegają spalaniu i pozwalają na uzyskanie energii. Lipaza znajduje się również w tkance tłuszczowej, co pozwala na zużywanie zmagazynowanych w niej trójglicerydów — o ile odgrywają one istotną rolę w homeostazie energetycznej organizmu, ich nadmiar wywiera negatywny wpływ na pracę wielu narządów.

Nieprawidłowy poziom trójglicerydów najczęściej jest skutkiem diety bogatej w tłuszcze i cukry, niskiego poziomu aktywności fizycznej oraz częstego spożywania alkoholu. Podstawowym sposobem wyrównywania zaburzeń lipidowych jest modyfikacja stylu życia. W niektórych przypadkach niezbędna okazuje się farmakoterapia.

Wskazaniami do oznaczenia poziomu trójglicerydów są:

• badania rutynowe co kilka lat (zgodnie z zaleceniami lekarza, w zależności od wieku i osobistego ryzyka sercowo-naczyniowego),
• dodatni wywiad osobisty lub rodzinny w kierunku chorób układu sercowo-naczyniowego (np. zawał serca, choroba niedokrwienna serca, udar mózgu),
• nadciśnienie tętnicze,
• nadwaga lub otyłość,
• palenie tytoniu (obecnie lub w przeszłości),
• cukrzyca,
• dieta bogata w tłuszcze i słodycze,
• siedzący tryb życia,
• choroby nerek,
• niedoczynność tarczycy,
• zapalenie trzustki,
• wrodzone zaburzenia lipidowe.

Badanie poziomu trójglicerydów jest przeprowadzane na czczo (8-12 godzin od ostatniego posiłku). W przeddzień badania nie należy spożywać alkoholu ani tłustych potraw.

Stężenie trójglicerydów oznacza się w próbce krwi żylnej. Aby mieć pełniejszy obraz gospodarki lipidowej pacjenta, lekarz może zlecić również oznaczenie poziomu cholesterolu całkowitego, LDL-CH i HDL-CH.

Stężenie trójglicerydów powinno wynosić poniżej 100 mg/dl na czczo lub poniżej 125 mg/dl w badaniu przygodnym (nie na czczo). Zbyt wysoki poziom TAG jest określany mianem hipertriglicerydemii i stanowi poważny czynnik ryzyka chorób układu krążenia. Zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu i ostrego zapalenia trzustki. Umiarkowana hipertriglicerydemia może nie dawać żadnych objawów, dlatego ogromną rolę w diagnostyce odgrywają badania kontrolne.

Zbyt niski poziom trójglicerydów jest rzadszym problemem klinicznym. Może świadczyć o poważnym niedożywieniu, zaburzeniach wchłaniania lub nadczynności tarczycy.