Pakiet badań w kierunku celiakii

Celiakia (choroba trzewna) to nie to samo, co moda na dietę bezglutenową czy zwykła nadwrażliwość. To poważna, trwająca całe życie choroba o podłożu genetycznym i autoimmunologicznym. U osób chorych gluten (białko zawarte w zbożach) działa jak toksyna, prowokując układ odpornościowy do niszczenia własnych jelit.

Skutkiem jest zanik kosmków jelitowych – mikroskopijnych wypustek odpowiedzialnych za wchłanianie jedzenia. Prowadzi to do zespołu złego wchłaniania. Organizm, mimo jedzenia, „głoduje”, co objawia się anemią, osteoporozą, problemami neurologicznymi i niepłodnością. Niniejszy pakiet to zestaw specjalistycznych badań serologicznych (z krwi), które są pierwszym krokiem do postawienia pewnej diagnozy i odróżnienia celiakii od innych chorób przewodu pokarmowego.

Pakiet badań w kierunku celiakii – co sprawdzamy?

W pakiecie oznaczamy specyficzne przeciwciała w klasie IgA. Ich obecność we krwi jest dowodem na to, że organizm prowadzi „wojnę” z glutenem i własnymi tkankami.

• Anty-tTG IgA (Przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej) – badanie uznawane przez towarzystwa medyczne za test pierwszego rzutu (podstawowy test przesiewowy). Cechuje się bardzo wysoką czułością. Jeśli wynik jest dodatni, prawdopodobieństwo celiakii jest bardzo wysokie.
• EmA IgA (Przeciwciała przeciwko endomysium) – test o najwyższej swoistości (bliskiej 100%). Służy do potwierdzenia wyniku tTG. Jeśli oba testy są dodatnie, diagnoza jest niemal pewna.
• AGA IgA (Przeciwciała przeciwko gliadynie) – starszy typ markera, obecnie traktowany jako uzupełniający. Może być pomocny w diagnozowaniu celiakii u małych dzieci lub w nietypowych postać choroby.

Kiedy warto wykonać ten pakiet?

Celiakia ma „tysiąc twarzy”. Wskazaniem do badań są nie tylko problemy brzuszne:

• układ pokarmowy – przewlekłe biegunki, wzdęcia, bóle brzucha, zespół jelita drażliwego (IBS) oporny na leczenie;
• objawy niedoborowe – anemia z niedoboru żelaza, która „nie leczy się” tabletkami, niska waga, zahamowanie wzrostu u dzieci;
• objawy skórne – swędząca wysypka z pęcherzykami (choroba Duhringa – skórna postać celiakii);
• problemy z płodnością – nawracające poronienia, niepłodność, przedwczesna menopauza;
• choroby towarzyszące – Hashimoto, cukrzyca typu 1, RZS.

Jak przygotować się do badania?

Na badanie zgłoś się rano, będąc na czczo. Najważniejszą zasadą przygotowania jest nie przechodzenie na dietę bezglutenową przed badaniem.

Diagnostyka celiakii polega na wykrywaniu przeciwciał, które powstają tylko wtedy, gdy jesz gluten. Jeśli odstawisz pieczywo i makarony na kilka tygodni przed badaniem, poziom przeciwciał spadnie do zera i otrzymasz wynik fałszywie ujemny (będziesz chory, ale badania tego nie pokażą).

Aby badanie było wiarygodne, przez minimum 6 tygodni przed pobraniem krwi musisz spożywać codziennie przynajmniej jeden posiłek zawierający gluten (np. kromkę chleba).